Dù nhu cầu sở hữu nhà ở xã hội tại TP.HCM ngày một tăng cao, nhưng thị trường lại chứng kiến nghịch lý: nhiều dự án đã hoàn thiện nhưng vắng bóng cư dân, trong khi giá bán lại bị đẩy lên gấp 2–3 lần chỉ sau vài năm bàn giao. Tình trạng này đang khiến mục tiêu an cư cho người thu nhập thấp ngày càng xa vời.
Nguồn cung nhà ở xã hội “tắc nghẽn” giữa lúc nhu cầu tăng mạnh
Theo Bộ Xây dựng, đến năm 2030, Việt Nam cần tối thiểu 1 triệu căn nhà ở xã hội để phục vụ công nhân, người lao động và các đối tượng chính sách. Riêng TP.HCM, với dân số hơn 9,5 triệu người, nhu cầu về nhà ở giá rẻ là rất cấp thiết. Thế nhưng, thực tế thị trường lại cho thấy nguồn cung nhà ở xã hội vẫn rất hạn chế, trong khi phân khúc nhà ở thương mại, cao cấp lại dư thừa.
Tiến sĩ Sử Ngọc Khương, Giám đốc cấp cao Savills Việt Nam, nhận định: “Bức tranh nhà ở xã hội không chỉ là vấn đề quỹ đất, mà là bài toán tổng thể bao gồm hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và yếu tố kinh tế đô thị. Nhiều dự án đã hoàn thiện nhưng không có người dân chuyển đến sinh sống vì thiếu các yếu tố hỗ trợ.”
Giá nhà ở xã hội tăng chóng mặt, người thu nhập thấp khó tiếp cận
Một thực tế đáng báo động là nhiều căn hộ nhà ở xã hội tại TP.HCM đang được rao bán trên thị trường thứ cấp với giá gấp 2–3 lần so với thời điểm ban đầu. Biến động giá vật liệu, thiếu hụt nguồn cung và nhu cầu quá lớn là những yếu tố chính dẫn đến hiện tượng này.
Ngoài ra, sự chênh lệch giữa quy hoạch và thực tế sử dụng đất, cùng với việc thiếu cơ chế kiểm soát việc chuyển nhượng trái phép, khiến nhà ở xã hội không đến được tay người thực sự cần.
Cần cơ chế “mở khóa” để phát triển nhà ở xã hội bền vững
Để giải bài toán phát triển nhà ở xã hội hiệu quả, các chuyên gia đề xuất:
Rà soát và giao quỹ đất rõ ràng, áp KPI cho nhà đầu tư triển khai
Hỗ trợ pháp lý, tín dụng, lãi suất cho cả doanh nghiệp và người mua
Xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật – xã hội đồng bộ
Giám sát chặt chuyển nhượng và sử dụng đúng đối tượng
Theo ông Khương, nếu không có chính sách đồng bộ và hỗ trợ mạnh mẽ, nguy cơ xuất hiện các hệ lụy xã hội là rất lớn. “Khi người dân không có nơi để an cư, tệ nạn xã hội dễ phát sinh. Đây không còn là bài toán bất động sản, mà là bài toán phát triển xã hội bền vững.”
Nhà ở xã hội: Không chỉ là chỗ ở, mà là chiến lược an sinh lâu dài
Trong bối cảnh Chính phủ đặt mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030, việc tháo gỡ các rào cản về pháp lý, tài chính và hạ tầng là điều kiện tiên quyết. Nhà ở xã hội cần được nhìn nhận là một phần trong chiến lược phát triển đô thị toàn diện, nơi người dân không chỉ có chỗ ở mà còn được đảm bảo môi trường sống – học tập – làm việc lâu dài.
