Trong bối cảnh hạ tầng giao thông đang được coi là “bệ phóng” cho phát triển kinh tế vùng, Bộ Xây dựng đang tích cực thúc đẩy kế hoạch triển khai 3 tuyến cao tốc quan trọng phía Bắc, gồm: Hà Nội – Thái Nguyên – Chợ Mới, Thái Nguyên – Cao Bằng và Thái Nguyên – Lạng Sơn. Các tuyến này không chỉ kết nối giao thương, mà còn mang ý nghĩa chiến lược trong phát triển đồng đều các vùng trung du và miền núi phía Bắc.
Mở rộng tuyến Hà Nội – Thái Nguyên – Chợ Mới
Theo chỉ đạo từ Thủ tướng Chính phủ, việc đầu tư nâng cấp tuyến cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên – Chợ Mới được ưu tiên thực hiện theo hình thức đối tác công tư (PPP). Các địa phương liên quan gồm Hà Nội, Bắc Ninh và Thái Nguyên đã thống nhất phương án giao tỉnh Thái Nguyên làm cơ quan chủ trì.
Tuyến này hiện đang khai thác với 4 làn xe, dù quy hoạch ban đầu là 6 làn. Việc mở rộng thêm hai làn nhằm đồng bộ hóa toàn tuyến, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, đồng thời tăng năng lực vận hành trong bối cảnh nhu cầu vận tải ngày càng lớn.
Đặc biệt, tuyến Thái Nguyên – Chợ Mới (dài 40km) hiện mới khai thác 2 làn xe và nằm trong danh sách những dự án BOT cần tháo gỡ vướng mắc. Theo tính toán, tổng kinh phí nâng cấp toàn tuyến lên đến 10.000 tỷ đồng.
Cao tốc Thái Nguyên – Cao Bằng: Kết nối xuyên vùng chiến lược
Dự án cao tốc Thái Nguyên – Cao Bằng dài khoảng 87km, đi qua địa hình đồi núi phức tạp, có tổng mức đầu tư sơ bộ lên tới gần 30.000 tỷ đồng. Hiện tỉnh Cao Bằng đã được giao vai trò cơ quan chủ quản, phối hợp cùng tỉnh Thái Nguyên để triển khai các thủ tục pháp lý và chuẩn bị đầu tư.
Tuyến đường này đóng vai trò xương sống trong kết nối vùng Đông Bắc với các trung tâm kinh tế lớn, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực biên giới. Tuy nhiên, do nguồn lực tài chính của các địa phương còn hạn chế, Chính phủ đã xem xét đưa dự án vào danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026–2030.
Đề xuất bổ sung tuyến Thái Nguyên – Lạng Sơn vào quy hoạch
Tuyến cao tốc Thái Nguyên – Lạng Sơn hiện chưa nằm trong hệ thống quy hoạch nhưng được đánh giá là tuyến động lực kết nối trung tâm trung du Bắc Bộ với hành lang kinh tế quốc tế Lạng Sơn – Hữu Nghị. Dự kiến tuyến này dài khoảng 120km, quy mô 4 làn xe, với tổng đầu tư gần 29.000 tỷ đồng.
Bộ Xây dựng đã nhận chỉ đạo từ Thủ tướng Chính phủ về việc nghiên cứu, cập nhật bổ sung tuyến đường này vào điều chỉnh quy hoạch mạng lưới đường bộ quốc gia. Việc bổ sung sẽ được thực hiện trong giai đoạn 2026–2030, phù hợp với định hướng phát triển hạ tầng chiến lược của cả nước.
Phân cấp giao địa phương làm chủ đầu tư, thúc đẩy tiến độ
Thực hiện tinh thần phân cấp và đẩy mạnh vai trò địa phương, cả 3 tuyến cao tốc quan trọng phía Bắc đều được đề xuất giao các tỉnh liên quan như Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn làm cơ quan có thẩm quyền triển khai. Việc phân quyền này nhằm tăng tính chủ động, rút ngắn thủ tục và đảm bảo sát sao về quản lý tiến độ, chất lượng.
Tính đến nay, Việt Nam đã đưa vào khai thác khoảng 2.268km đường cao tốc, đang xây dựng thêm 1.833km, trong đó gần 1.000km dự kiến hoàn thành cuối năm nay. Mục tiêu đến năm 2025 đạt 3.000km, và 5.000km vào năm 2030 đang được thúc đẩy mạnh mẽ.
