Theo báo cáo thẩm tra Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2024, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, ông Vũ Hồng Thanh, đã nêu lên những bất cập trong thị trường bất động sản, bao gồm tình trạng “thổi giá”, “tạo sóng” khiến việc mua bán đất hầu như chỉ diễn ra trong giới đầu cơ, đẩy giá đất lên cao vượt khả năng chi trả của người dân và doanh nghiệp.
Tình trạng bỏ cọc sau đấu giá
Một trong những vấn đề đáng chú ý là tình trạng “bỏ cọc” sau khi trúng đấu giá quyền sử dụng đất, tái diễn liên tục, gây tác động tiêu cực đến giá cả và sự ổn định của thị trường. Điển hình, tại nhiều huyện ngoại thành Hà Nội, đặc biệt là huyện Thanh Oai, giá trúng đấu giá đất có lúc cao gấp 5-6 lần giá khởi điểm. Tuy nhiên, 80% người trúng đấu giá đã bỏ cọc, khiến các lô đất không được thanh toán và ảnh hưởng đến thị trường.
Lũng đoạn thị trường, khó khăn cho người mua
Tình trạng lũng đoạn, thổi giá và tạo sóng đã làm cho thị trường bất động sản trở thành sân chơi của giới đầu cơ, trong khi người dân có nhu cầu thực sự khó tiếp cận với nhà ở và đất đai. Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến người có thu nhập trung bình và thấp, khi giá nhà và đất đai bị đẩy lên mức cao kỷ lục.
Theo báo cáo, cơ cấu sản phẩm bất động sản hiện nay không cân đối, dẫn đến việc giá nhà chung cư ở cả phân khúc sơ cấp và thứ cấp bị đẩy lên quá cao. Điều này khiến nhiều người có nhu cầu mua nhà ở gặp khó khăn trong việc tiếp cận nhà ở với giá cả hợp lý.
Giải pháp từ chính quyền
Dù các luật như Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở đã được ban hành và có hiệu lực, song việc triển khai thi hành vẫn chưa đạt hiệu quả như mong đợi. Các văn bản hướng dẫn chi tiết chưa được ban hành đầy đủ, khiến việc áp dụng vào thực tế gặp nhiều khó khăn.
Ủy ban Kinh tế đã đề xuất Chính phủ cần theo dõi sát sao tình hình kinh tế, thị trường bất động sản để có những biện pháp thích hợp, nhằm kiểm soát tốt hơn tình trạng lũng đoạn, thổi giá. Điều này bao gồm việc ban hành các chính sách quản lý chặt chẽ hơn đối với hoạt động đấu giá đất, cùng với đó là tăng cường kiểm soát thị trường tài chính và tiền tệ để đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững.
Hệ lụy đối với nền kinh tế
Ngoài các bất cập trong lĩnh vực bất động sản, thị trường tài chính và tiền tệ cũng đang đối mặt với nhiều thách thức như nợ xấu, tăng trưởng tín dụng thấp, và áp lực trả nợ trái phiếu doanh nghiệp. Các yếu tố này, cùng với ảnh hưởng từ cơn bão Yagi, có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2024.
Trong thời gian tới, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ phải tăng cường năng lực nội sinh, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời kiểm soát tốt lạm phát và tỷ giá để đối phó với các biến động kinh tế trong và ngoài nước.
